Rozwód a dobro dziecka

Oprócz przesłanek pozytywnych, które muszą zaistnieć, by orzec rozwód, tj. nastąpienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, sąd bada, czy nie zachodzą przesłanki negatywne. Jedną z nich jest dobro wspólnych małoletnich dzieci. Co to oznacza i czy posiadanie dzieci wyklucza możliwość rozwodu?

Przede wszystkim zaznaczyć należy, że art. 56 § 2 Kodeksu, wskazuje, że rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Dobro dziecka nie jest zdefiniowane, jednak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 31 stycznia 2018 roku, sygn. akt IV CSK 442/17 wskazał, że obejmuje ono „całą sferę najważniejszych jego spraw osobistych takich jak rozwój fizyczny i duchowy, odpowiednie kształcenie i wychowanie oraz przygotowanie do dorosłego życia. Ma ono także wyraźny wymiar materialny, który polega na konieczności zapewnienia dziecku środków do życia i realizacji celów o charakterze osobistym, a w wypadku gdy ma ono swój majątek, także na dbałości o jego interes majątkowy”.

Regulacja ta ma ochronić dziecko przed skutkami rozwodu rodziców. W jego interesie jest, aby wychowywało się ono w pełnej rodzinie i nie było rozłączone z żadnym z rodziców. Jednakże dotyczy to rodziny, która faktycznie prawidłowo funkcjonuje. Sąd oceniając, czy zachodzi ta przesłanka, porównuje sytuację dziecka w razie utrzymania istniejącego stanu rzeczy, z przewidywaną sytuacją po ewentualnym rozwodzie. Sądy posiłkują się w tym zakresie m.in. opiniami wydawanymi przez opiniodawczy zespół sądowych specjalistów (OZSS).

Trzeba mieć na uwadze, że rozwód generalnie wpływa na dziecko, w tym na poczucie jego bezpieczeństwa i obraz rodziny. Czasami jednak rozwód może powodować wręcz pozytywne skutki dla rozwoju dziecka – np. gdy w rodzinie występuje alkoholizm czy przemoc jednego z rodziców. Nie można również mówić o zagrożeniu dobra dziecka, gdy wskutek awantur nie ma ono spokojnych warunków do rozwoju. W orzecznictwie sądów zwraca się uwagę na szczególną ochronę rodzin wielodzietnych i wpływu rozwodu na ich funkcjonowanie. Badając dobro dziecka należy również rozważyć jego wiek, dotychczasowy stosunek z rodzicami, a także stan zdrowia i stopień wrażliwości. Sądy rozpoznające sprawę powinny uzasadnić swój pogląd co do tego, jaki wpływ na sytuację wspólnych małoletnich dzieci stron wywiera rozstrzygnięcie w sprawie o rozwód zarówno wtedy, gdy rozwód orzekają, jak i wtedy, gdy żądanie rozwodu, z powodu jego sprzeczności z dobrem małoletnich dzieci, ulega oddaleniu.

Co to wszystko oznacza dla stron, które chcą się rozwieść, a mają wspólne małoletnie dzieci? Przede wszystkim trzeba przygotować odpowiednio siebie, a także (czy może przede wszystkim) dziecko. Warto zastanowić się jakie rozwiązania np. w zakresie kontaktów z dzieckiem wprowadzić, by zmniejszyć negatywny wpływ rozwodu na rozwój dziecka.

Zdarza się również, że strona celowo chce uniemożliwić małżonkowi uzyskanie rozwodu i w tym celu powołuje się na dobro małoletnich dzieci.  W takich przypadkach Sąd zobowiązany jest do szczegółowego zbadania sprawy pod względem dobra dzieci, a same twierdzenia w tym zakresie nie są wystarczające. W tego typu sprawach warto skorzystać z pomocy prawnika, który pomoże Ci uporządkować wszystkie kwestie i odpowiednio przygotować się do postępowania.

Jak uzyskać prawomocny wyrok?

Bardzo często wychodząc z sali rozpraw po ogłoszeniu wyroku np. w sprawie o rozwód słyszymy od naszych Klientów pytanie: kiedy Sąd przyśle mi wyrok do domu? Jest to szczególnie istotne m.in. dla osób, które po rozwodzie chciałyby powrócić do poprzedniego nazwiska. Sąd nie wysyła wyroku (a dokładniej odpisu wyroku) z adnotacją o prawomocności z automatu. Aby uzyskać taki dokument należy złożyć stosowny wniosek. Instrukcja krok po kroku znajduje się poniżej.

Po pierwsze wyrok musi być prawomocny. Oznacza to, że strona nie może już złożyć zwyczajnego środka zaskarżenia np. apelacji. W przypadku rozwodu – wyrok co do zasady uprawomocni się po 7 dniach od ogłoszenia go przez Sąd Okręgowy, chyba że któraś ze stron złoży wniosek o uzasadnienie wyroku. Może się zdarzyć tak, że małżonek, który na sali sądowej zgodził się na rozwód bez orzekania o winie, zmienił zdanie i w ciągu 7 dni złożył wniosek o uzasadnienie wyroku, aby później się od niego odwołać. Aby uzyskać informację czy wyrok jest prawomocny, można m.in. zadzwonić do Biura Obsługi Interesantów danego sądu i poprosić o taką informację.

Po drugie, wniosek należy opłacić. Jeżeli nie byłaś/eś zwolniony od kosztów sądowych w tym zakresie, nie możesz zapomnieć o dokonaniu opłaty. Obecnie od wniosku pobierana jest opłata w kwocie 20 zł (za każde rozpoczęte 10 stron odpisu orzeczenia). Kwotę tę można przelać na rachunek bankowy (znajdziesz go na stronie internetowej sądu) lub uiścić w kasie właściwego sądu. Dowód zapłaty powinien stanowić załącznik wniosku.

Po sporządzeniu wniosku możemy go nadać na poczcie lub złożyć na biurze podawczym danego sądu. W związku z koronawirusem wiele dzienników podawczych zmieniło formę funkcjonowania i złożenie pisma następuje np. poprzez wrzucenie dokumentów do specjalnej urny.

Poniżej znajduje się darmowy wzór wniosku o odpis wyroku z klauzulą prawomocności do pobrania.

alimenty 500 plus

Czy świadczenie z programu 500 plus wpływa na wysokość alimentów?

W kwietniu 2016 roku wypłacono w Polsce pierwsze świadczenia z programu 500 plus. Program, który od początku budził wiele kontrowersji i przybierał różne formy miał swój wpływ na początkowym etapie funkcjonowania również na orzeczenia sądów powszechnych w sprawach o alimenty.

Wprowadzenie programu ma służyć częściowemu pokryciu wydatków związanych z wychowaniem dziecka. Zdaniem części osób zobowiązanych do płacenia alimentów, jeżeli Państwo przejmuje na siebie część kosztów związanych z utrzymaniem dziecka, to powinno to skutkować zmniejszeniem zasądzonych już alimentów. Początkowo faktycznie kwotę z programu 500+ wliczano do dochodów rodziny. Takie stanowisko przyjął m.in. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie prowadzonej pod sygn. akt VI RCa 85/16.

W dniu 20 sierpnia 2016 roku weszła w życie ustawa, na mocy której w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym, wprowadzono art. 135 § 3 pkt. 3. Nowa regulacja zakłada, że na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają świadczenia z programu 500 plus. Obecnie sądy nie mają już żadnych wątpliwości w tym zakresie. Stanowisko takie podkreślone zostało m.in. w wyroku Sądu Rejonowego w Pruszkowie z dnia 16 października 2019 roku, sygn. akt III RC 208/19. Świadczenie 500+ pozostaje również obojętne dla alimentów dobrowolnych.

Wskazana zmiana przepisów powoduje, że nie ma podstaw prawnych do obniżenia alimentów na dziecko z powodu przyznania świadczenia 500 plus.

rozliczenia konkubentów

Rozliczenia finansowe byłych partnerów

Chociaż polskie prawo nie reguluje w sposób szczególny kwestii rozliczeń między konkubentami, to spory w tym zakresie coraz częściej rozstrzygane są przez sądy. W dniu 19 grudnia 2019 roku Sąd Najwyższy (IV CSK 496/18) ponownie zajął się tą kwestią rozpoznając kilkuletni spór byłych partnerów w zakresie wzajemnych rozliczeń.

Były partner domagał się zapłaty kwoty 138 tys. zł, które jak twierdził stanowiły pożyczkę. Pozwana twierdziła jednak, że strony były narzeczonymi i w związku z tym obdarowywały się nawzajem, a dodatkowo partner wspierał materialnie jej córkę. Ostatecznie powód zażądał kwoty 127.921,60 zł, a Sąd Okręgowy w Bydgoszczy przyznał mu rację i zasądził całą dochodzoną kwotę. Sąd wskazał m.in., że z korespondencji między byłymi partnerami wynikało, że środki te stanowiły pożyczkę, a nie darowiznę. Kobieta nie zgodziła się z wyrokiem, a Sąd Apelacyjny w Gdańsku zmienił wyrok w części, uznając, że mężczyzna nie udowodnił udzielenia pożyczki w pełnej kwocie. Mężczyzna nadal upierał się przy swoim stanowisku. Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w części oddalającej powództwo i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Jak pokazuje powyższy przykład rozliczenia między byłymi partnerami bywają trudne i długotrwałe. Powyższy wyrok nie jest wyjątkiem, ponieważ finansami byłych partnerów przyjrzał się również Sąd Apelacyjny w Warszawie (sygn. akt V ACa 442/17). W wyroku Sąd przyjął, że do rozliczeń majątkowych konkubentów zastosowanie mają przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, a zatem bezpodstawnie wzbogacony może domagać się wydania korzyści w naturze. Zwrotu jej wartości może dochodzić tylko wówczas, gdy wydanie korzyści w naturze nie jest możliwe. Ani uprawniony nie może skutecznie żądać, ani zobowiązany – zwolnić się z obowiązku zwrotu korzyści przez zapłatę równoważnej kwoty pieniężnej.

Jeżeli pozostajesz w nieformalnym związku i wspólnie z partnerem planujecie decyzje finansowe, które mają wpływ na Wasze majątki, to pamiętaj, żeby odpowiednio się zabezpieczyć. W szczególności warto dokumentować poszczególne decyzje. Warto jasno określić w szczególności czy mamy do czynienia z darowizną czy z pożyczką.

Witaj na moim blogu!

Jeśli zastanawiałeś/aś się kiedyś jak wygląda sprawa o rozwód, czym kieruje się sąd ustalając wysokość alimentów, czy co zawrzeć we wniosku o kontakty – dobrze trafiłeś/aś. Jestem radcą prawnym, prowadzę własną kancelarię w Krakowie. Na blogu chciałabym Ci pokazać najciekawsze aspekty prawa rodzinnego. Tematy jakie zamierzam poruszać wynikają głównie z mojej praktyki i doświadczenia. Będę odpowiadać na najczęstsze pytania klientów, przybliżać ciekawe problemy, czy też interesujące rozstrzygnięcia.

Mam nadzieje, że znajdziesz tutaj odpowiedzi na nurtujące Cię pytania. Chętnie dowiem się również jakie są Twoje doświadczenia czy wątpliwości, dlatego zachęcam do aktywności na blogu.

Cieszę się, że odwiedziłeś/aś moją stronę i zapraszam do dalszej lektury 🙂